11 Μαρτίου 2024 Έξαρση γαστρεντερίτιδας και διαχείριση συμπτωμάτων στο φαρμακείο

Η γαστρεντερίτιδα είναι μια λοίμωξη του γαστρεντερικού συστήματος που συνήθως επηρεάζει το στομάχι και το έντερο, τα οποία είναι ερεθισμένα και φλεγμαίνουν. Σποραδικά επεισόδια γαστρεντερίτιδας μπορούν να παρουσιαστούν όλο το χρόνο, αλλά επιδημικές εξάρσεις εμφανίζονται συνήθως από το Νοέμβριο έως και τον Απρίλιο. 

Ο φαρμακοποιός οφείλει να είναι σε ετοιμότητα και να μπορεί να συμβουλεύσει τον ασθενή που εμφανίζεται παρουσιάζοντας εμετό και διαρροϊκές κενώσεις που ξεκινούν απότομα. Η f-anazitisi, με τη θεματική ενότητα «Παθολογικά περιστατικά – Αντιμετώπιση», καθοδηγεί τον φαρμακοποιό σχετικά με τα συμπτώματα, τα σημεία σοβαρότητας και τη διαχείρισή τους.

Στην καρτέλα «Γαστρεντερίτιδα» παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την αιτιολογία της, η οποία μπορεί να είναι:

√ Ιογενής, με συχνότερη προσβολή βρεφών και παιδιών από ροταϊούς, ενώ των ενηλίκων από νοροϊούς.

√ Βακτηριακή, η οποία κυρίως οφείλεται στα είδη Escherichia, Salmonella, Shigella και Campylobacter.

Επιπρόσθετα, ο φαρμακοποιός ενημερώνεται για τους τρόπους μετάδοσης της νόσου (συγχρωτισμός, ανεπαρκής προσωπική υγιεινή, μολυσμένα τρόφιμα), καθώς και το χρόνο μετάδοσής της που διαρκεί από την εμφάνιση των συμπτωμάτων έως και τουλάχιστον 3 ημέρες μετά την ανάρρωση του ασθενούς.

Τα συμπτώματα της ιογενούς γαστρεντερίτιδας αρχίζουν συνήθως 12-72 ώρες μετά την αρχική λοίμωξη και διαρκούν έως και μία εβδομάδα, και περιλαμβάνουν:

• Υδαρή διάρροια
• Κοιλιακό πόνο και κράμπες
• Ναυτία
• Έμετο
• Μυαλγία
• Κεφαλαλγία
• Ήπιο πυρετό
• Αδιαθεσία
• Απώλεια της όρεξης

Μεγαλύτερη διάρκεια ή/και εντονότερα συμπτώματα εγείρουν την υποψία βακτηριακής γαστρεντερίτιδας.

Στη συνέχεια παρατίθενται τα σημεία σοβαρότητας που χρήζουν άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης:

• Αφυδάτωση μέτριου ή σοβαρού βαθμού (ξηροστομία, σκούρα ούρα, ξηρή επιδερμίδα και χείλη, έντονη δίψα, ταχυκαρδία, ζάλη ή λήθαργος)

Στα μωρά, οι λιγότερες ή στεγνές πάνες (για πάνω από 6 ώρες), η έντονη υπνηλία και η ληθαργικότητα, καθώς και το κλάμα χωρίς δάκρυα είναι χαρακτηριστικά συμπτώματα αφυδάτωσης.

• Διάρροια με διάρκεια >3 ημέρες ή παρουσία αίματος
• Έμετος με διάρκεια >2 ημέρες ή παρουσία αίματος
• Πυρετός >38°C
• Μη ούρηση για 6-8 ώρες (κατά τη διάρκεια της ημέρας)
• Έντονο κοιλιακό άλγος και εξάντληση
• Διαταραχές της διατήρησης των αισθήσεων
• Collapsus (ταχυκαρδία, πτώση της θερμοκρασίας του σώματος)

Αφού ο φαρμακοποιός ενημερωθεί από τον ασθενή για τον αριθμό και τη φύση των κενώσεων/εμετών, την πιθανή αιτία της γαστρεντερίτιδας, τη φύση του διαιτολογίου και την πιθανή λήψη αντιβιοτικών, μπορεί να προτείνει τα ακόλουθα μέτρα αντιμετώπισης:

√ Σωστή ενυδάτωση και ξεκούραση.

√ Αποφυγή κατανάλωσης λακτόζης, λιπαρών τροφών, φυτικών ινών, συμπυκνωμένων χυμών με ζάχαρη και αφεψημάτων/ποτών με καφεΐνη.

√ Κατάλληλη διατροφή, με κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων (ρύζι, ζυμαρικά, πατάτες), προβιοτικών, φρούτων (μπανάνες και μήλα) και λαχανικών.

√ Χορήγηση διαλυμάτων ενυδάτωσης (Dextrolyte, Almora).

√ Χορήγηση προβιοτικών, για την αποκατάσταση της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου (Ultra-Levure).

√ Χορήγηση αντιεμετικών (Metoclopramide), σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.

√ Χορήγηση αναλγητικών (Ibuprofen, Paracetamol).

√ Χορήγηση αντιβιοτικού (βακτηριακή γαστρεντερίτιδα) μετά από συνταγογράφηση του θεράποντος ιατρού.

√ Χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής & βοτάνων με ευεργετική δράση (τσάι του βουνού, μέντα, τζίντζερ, χαμομήλι, δυόσμος, ρίγανη).

Η f-anazitisi ενημερώνει επιπλέον τον φαρμακοποιό για τα παρακάτω:

• Σχετικά με τη χορήγηση αντιδιαρροϊκών (Loperamide): Να γίνεται πάντοτε σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, καθώς επί λοιμώξεων (Shigella, Salmonella κλπ.), απαγορεύεται η χορήγηση αντιδιαρροϊκών σκευασμάτων, δεδομένου ότι καθυστερούν την κένωση του εντέρου και συνεπώς την αποβολή των υπεύθυνων μικροβίων.
• Σε περιπτώσεις εμφάνισης σημείων σοβαρότητας, απαιτείται κλήση του ΕΚΑΒ καθώς το περιστατικό απαιτεί άμεση διακομιδή στο νοσοκομείο.
• Στο ισχύον εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών παιδιών υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ροταϊού.

Image by: https://www.freepik.com/free-photo/man-having-stomach-ache-grimacing-from-pain-touching-belly-standing-yellow-background_18186533.htm#&position=0&from_view=search&track=ais&uuid=73f3ad19-e4e8-48e0-9abc-b335aa7ba95a