9 Δεκεμβρίου 2024 Έρπητας ζωστήρας: Αντιμετώπιση συμπτωμάτων, Πρόληψη & Θεραπεία

Ο έρπητας ζωστήρας είναι μια λοίμωξη των δερματικών νεύρων που προκαλείται από την επανενεργοποίηση της λανθάνουσας μορφής του ιού του έρπητα ζωστήρα- ανεμοβλογιάς (VZV)⁽³⁾. Περίπου ένα στα τρία άτομα στο γενικό πληθυσμό θα αναπτύξει έρπητα ζωστήρα κατά τη διάρκεια της ζωής του, με συχνότερη εμφάνιση σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (>50 ετών)⁽¹⁾. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι η ανοσοκαταστολή, οι λοιμώξεις, το ψυχικό στρες και η νόσηση από σακχαρώδη διαβήτη⁽²⁾.

Με δεδομένο ότι η νόσος είναι αρκετά επώδυνη, είναι κομβικής σημασίας η πρόληψη αλλά και η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Στην εμπλουτισμένη και με δερματικές παθήσεις ενότητα «Παθολογικά περιστατικά – Αντιμετώπιση» της f-anazitisi, περιέχονται οι απαραίτητες πληροφορίες για την κλινική εικόνα και την αντιμετώπιση του έρπητα ζωστήρα.

Συμπτώματα & πιθανές επιπλοκές

Ο έρπης ζωστήρας εκδηλώνεται ως οξύ, επώδυνο, εντοπισμένο και φυσαλιδώδες εξάνθημα⁽¹⁾. Τα κλινικά συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα αναπτύσσονται σε στάδια με μια πρόδρομη φάση (2-5 ημέρες) που χαρακτηρίζεται από ήπια γενικά συμπτώματα (κακουχία, πονοκέφαλο, πυρετό, κνησμό, αίσθημα καύσου), η οποία ακολουθείται από ερύθημα του δέρματος και σχηματισμό δερματικών κυστιδίων (1-5 ημέρες).  Στη συνέχεια, τα κυστίδια στεγνώνουν σε 7-12 ημέρες και ο ζωστήρας έχει επουλωθεί σε ανοσοεπαρκή άτομα μετά από περίπου 4 εβδομάδες. Αντίθετα, η νόσος μπορεί να ακολουθήσει μια χρόνια πορεία που συνοδεύεται από δερματικές βλάβες που επιμένουν για μήνες και εμφανίζονται επανειλημμένα σε ασθενείς με ανοσοανεπάρκεια⁽⁴⁾.

Οι επιπλοκές του έρπητα ζωστήρα είναι δυνητικά σοβαρές και έχουν ως αποτέλεσμα σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Αυτές περιλαμβάνουν απώλεια της όρασης, λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος, παράλυση νεύρων (π.χ. σύνδρομο Ramsay-Hunt) και δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις. Η μεθερπητική νευραλγία, η οποία μπορεί να διαρκέσει για εβδομάδες, μήνες ή και χρόνια, είναι η πιο συχνή επιπλοκή (ποσοστό εκδήλωσης 20%) μετά από την εκδήλωση του χαρακτηριστικού εξανθήματος⁽¹⁾.

Φαρμακευτική αντιμετώπιση & συμπληρώματα διατροφής

Ο έρπητας ζωστήρας αντιμετωπίζεται με από του στόματος ανάλογα της γουανοσίνης (ασικλοβίρη, βαλασικλοβίρη, φαμσικλοβίρη, βριβουδίνη) που διαταράσσουν την αναπαραγωγή του ιού. Για τη διαχείριση της μεθερπητικής νευραλγίας έχουν εγκριθεί δύο τοπικά αναισθητικά (λιδοκαΐνη, καψαϊκίνη) για την ανακούφιση από τον πόνο. Η συστηματική θεραπεία της μεθερπητικής νευραλγίας περιλαμβάνει αντιεπιληπτικά (γκαμπαπεντίνη) και/ή τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά⁽³⁾.

Τα συμπληρώματα διατροφής με L-λυσίνη έχουν προταθεί ως λύση για τη διαχείριση των συμπτωμάτων του έρπητα ζωστήρα. Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του ψυχικού στρες που οδηγεί σε καταστολή της ανοσίας, όπως επίσης και να ρυθμίσουν τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις⁽⁵⁾. Επιπρόσθετα, η λήψη βιταμίνης Β12 έχει αποδειχθεί χρήσιμη στη θεραπεία διαφόρων καταστάσεων χρόνιου πόνου, με πιθανό μηχανισμό τη βελτίωση της ταχύτητας αγωγιμότητας και την προώθηση της αναγέννησης των νεύρων. Σύμφωνα με μελέτες, η χορήγηση βιταμίνης Β12 μειώνει σημαντικά την ένταση του πόνου και βελτιώνει την ποιότητα ζωής σε ασθενείς με μεθερπητική νευραλγία και συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του αριθμού των ασθενών που χρησιμοποιούν αναλγητικά⁽⁶⁾.

Πρόληψη

Η πρόληψη είναι μια βασική στρατηγική κατά του έρπητα ζωστήρα και επί του παρόντος δύο εμβόλια είναι διαθέσιμα για υγιείς ηλικιωμένους ενήλικες. Το ένα είναι ζωντανό εξασθενημένο εμβόλιο (Zostavax) που έχει χρησιμοποιηθεί για χρόνια, και το άλλο είναι ένα ανασυνδυασμένο ανοσοενισχυμένο εμβόλιο (Shingrix) που φαίνεται να είναι ασφαλέστερο και για ανοσοκατεσταλμένα άτομα⁽²⁾.

Πηγές

1. Marra, Y., Lalji, F. (2022). Prevention of Herpes Zoster: A Focus on the Effectiveness and Safety of Herpes Zoster Vaccines. Viruses, 14(12):2667. https://doi.org/10.3390/v14122667
2. Patil, A., Goldust, M., Wollina, U. (2022). Herpes zoster: A Review of Clinical Manifestations and Management. Viruses, 14(2):192. https://doi.org/10.3390/v14020192
3. Saguil, A., Kane, S., Mercado, M., Lauters, R. (2017). Herpes Zoster and Postherpetic Neuralgia: Prevention and Management. Am Fam Physician, 96(10):656-663.
4. Sauerbre, A. (2016). Diagnosis, antiviral therapy, and prophylaxis of varicella-zoster virus infections. Eur J Clin Microbiol Infect Dis, 35(5):723-34. https://doi.org/10.1007/s10096-016-2605-0
5. Smriga, M., Ghosh, S., Mouneimne, Y., Pellett, P.L., Scrimshaw, N.S. (2004). Lysine fortification reduces anxiety and lessens stress in family members in economically weak communities in Northwest Syria. Proc Natl Acad Sci U S A, 101(22):8285-8. https://doi.org/10.1073/pnas.0402550101
6. Wang, J.Y., Wu, Y.H., Liu, S.J., Lin, Y.S., Lu, P.H. (2018). Vitamin B12 for herpetic neuralgia: A meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med, 41:277-282. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2018.10.014

Image by: https://www.freepik.com/free-vector/close-up-isolated-object-virus-named-herpes-virus_6481371.htm#fromView=search&page=3&position=9&uuid=a31f01a6-14d7-492a-9926-0c3e2c501029