2 Δεκεμβρίου 2024 Η Σημασία του Εργαστηριακού ελέγχου στην Πρόληψη του AIDS

Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί από τον Π.Ο.Υ. ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, με σκοπό την ενημέρωση σχετικά με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), τους τρόπους μετάδοσης, πρόληψης, εξέτασης και θεραπείας.

Η εργαστηριακή διάγνωση παραμένει το πιο σημαντικό στοιχείο στις στρατηγικές για την πρόληψη της μόλυνσης από τον ιό HIV. Τα διαγνωσμένα άτομα μπορούν να λάβουν αντιρετροϊκή θεραπεία που βελτιώνει την ποιότητα ζωής τους, και ταυτόχρονα μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης του HIV σε άλλους⁽²⁾.

Στην f-anazitisi και συγκεκριμένα στην ενότητα «Μικροβιολογικές εξετάσεις-Ερμηνεία» έχει συμπεριληφθεί ο HIV έλεγχος, με πληροφορίες που μπορούν να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας να ερμηνεύσουν σωστά τα εργαστηριακά αποτελέσματα ώστε να καθοδηγήσουν τους ασθενείς τους.

√ Φυσιολογία της νόσου – Εργαστηριακή εξέταση

Ο ιός HIV προκαλεί το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (AIDS) και δρα καταστρέφοντας κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής και ταξινομείται στον τύπο 1 (HIV-1) που είναι πιο διαδεδομένος στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και τον τύπο 2 (HIV-2) που περιορίζεται σε χώρες κυρίως της δυτικής Αφρικής⁽³⁾.

Μετά από μια έκθεση που οδηγεί σε μόλυνση, υπάρχει ένα μεταβλητό χρονικό διάστημα κατά το οποίο κανένα υπάρχον διαγνωστικό τεστ δεν είναι ικανό να ανιχνεύσει τον HIV. Το RNA του ιού είναι ο πρώτος αξιόπιστος δείκτης μόλυνσης. Το 50% των μολυσμένων ατόμων έχουν ανιχνεύσιμο RNA πλάσματος και αντιγόνο p24 εντός 12 ημερών και τα επίπεδα κορυφώνονται μεταξύ 20-30 ημερών⁽²⁾.

Η απόκριση των αντισωμάτων του ορού ξεκινά με μόρια ανοσοσφαιρίνης κατηγορίας M (IgM), τα οποία αρχίζουν να αυξάνονται περίπου την ημέρα 20 και κορυφώνονται μέσα σε άλλες 10-15 ημέρες. Στη συνέχεια η παραγωγή αντισωμάτων μετατοπίζεται σε μια πιο ώριμη απόκριση ανοσοσφαιρίνης κατηγορίας G (IgG) που αρχίζει μεταξύ ημέρες 30-35⁽²⁾.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος νέας γενιάς για τον HIV ανιχνεύει τα αντιγόνα του HIV (p24) και τα αντισώματα HIV στο αίμα που παράγονται ως απόκριση στη λοίμωξη^(1,2). Οι μοριακές εξετάσεις ανιχνεύουν το RNA του ιού κατά τις πρώτες ημέρες μετά τη μόλυνση, και η ανίχνευση μπορεί να είναι θετική 1-2 εβδομάδες και μέχρι περίπου 1 μήνα μετά τη μόλυνση. Οι ορολογικές εξετάσεις (ανίχνευση αντισωμάτων HIV) μπορούν να εντοπίσουν τη μόλυνση μόνο μετά από περίπου 3 εβδομάδες⁽²⁾.

Συνεπώς, η δειγματοληψία θα πρέπει να διενεργείται σε διάστημα 3-4 εβδομάδων μετά από την πιθανή επαφή με τον ιό (λοίμωξη), ώστε τόσο τα αντισώματα όσο και το αντιγόνο p24 να βρίσκονται σε ανιχνεύσιμα επίπεδα.

√ Φυσιολογικές τιμές

Οι τιμές αναφοράς για τα αντισώματα και το αντιγόνο p24 του HIV παρουσιάζονται παρακάτω και πρέπει να σημειωθεί ότι είναι πιθανό να αποκλίνουν μεταξύ διαφορετικών εργαστηρίων.

√ Εσφαλμένες τιμές

Κάθε εργαστηριακή μέθοδος εμπεριέχει ένα ποσοστό σφάλματος, επομένως, κατά την ερμηνεία των αποτελεσμάτων είναι δυνατόν να προκύψουν δύο τύποι εσφαλμένων αποτελεσμάτων:

1. η δοκιμασία να είναι ψευδώς θετική
2. η δοκιμασία να είναι ψευδώς αρνητική

Κατά την ανοσοενζυμική δοκιμασία ανίχνευσης των αντισωμάτων για τον HIV μπορούν να προκύψουν τα εξής εσφαλμένα αποτελέσματα⁽⁴⁾:

Πηγές

1. Fearon, M. (2005). The laboratory diagnosis of HIV infections. Can J Infect Dis Med Microbiol, 16(1):26-30. https://doi.org/10.1155/2005/515063
2. Hurt, C.B., Nelson, J.A.E., Hightow-Weidman, L.B., Miller, W.C. (2017). Selecting an HIV Test: A Narrative Review for Clinicians and Researchers. Sex Transm Dis, 44(12):739-746. https://doi.org/10.1097/olq.0000000000000719
3. National Public Health Organization. (n.d.) HIV Λοίμωξη / AIDS. https://eody.gov.gr/disease/aids/
4. Sharma, A., Marfatia, Y.S. (2008). Laboratory diagnosis of HIV. Indian J Sex Trans Dis, 29(1):42-45.